بازاریابی محتوایی چیست و چگونه شکل گرفت؟

از زمانی که پای کسب و کارها به اینترنت باز شد، به مرور نوع جدیدی از بازاریابی با نام بازاریابی محتوا شکل گرفت. در این نوع بازاریابی به واسطه به اشتراک‌گذاری محتواهای مناسب و جذاب، به دنبال جذب کاربران جدید و حفظ ارتباط با مشتریان قبلی هستیم.

وقتی از بازاریابی محتوا صحبت می‌کنیم، بیشتر روی کسب و کارهای اینترنتی تاکید داریم. زیرا اینترنت بستر سریع‌تر و ارزان‌تری برای انتشار و ترویج محتواست.

در مقاله‌ای که می‌خوانید، درباره این موضوع صحبت کرده‌ایم که به چه دلیل بازاریابی محتوا به وجود آمد؟ پرسشی که پاسخ به آن می‌تواند اهمیت این شاخه جدید و رو به رشد را بیش از پیش نشان دهد.

بازاریابی محتوا روشی قدرت‌مند است که اگر صاحبان کسب و کارهای اینترنتی به آن توجه کنند و قواعد آن را به درستی به کار بگیرند، پیشرفت‌های بسیار محسوسی را در توسعه کارشان شاهد هستند.

به نتیجه رسیدن بازاریابی محتوا در مقایسه با تبلیغات، کمی زمان‌بر و اغلب پرهزینه‌تر است. اما در درازمدت تاثیرات بزرگی در برندسازی و افزایش شهرت و محبوبیت کسب و کارها خواهد داشت.

چرا بازاریابی محتوا به وجود آمد؟

برای درک بهتر چرایی شکل‌گیری بازاریابی محتوا بیایید تا به گذشته‌های نه چندان دور سفری داشته باشیم و برخی فرآیندها در زمینه بازاریابی و فروش را با زمان حاضر مقایسه کنیم.

تنوع کالا و خدمات بیشتر شده‌اند

در گذشته وقتی برای خرید کالایی مثل شامپو به سوپر مارکت محله‌مان می‌رفتیم، با یکی دو گزینه بیشتر روبرو نبودیم.

اگر دهه شصتی و قبل‌تر از آن باشید، حتما شامپوهای خمره‌ای داروگر را به خوبی به یاد می‌آورید. شامپوهایی که همه اعضای خانواده با هر نوع مویی از آن استفاده می‌کردند. فرقی نداشت که موی کسی خشک است یا چرب!

بعدها به مرور انواع جدیدی از شامپو به بازار ارائه شدند. به طوری‌که همین الان وقتی به یک فروشگاه کوچک می‌رویم با انواع مختلفی از آن‌ها روبرو هستیم. به احتمال زیاد امروزه شامپویی که شما سرتان را با آن می‌شویید، با نوعی که برادر یا خواهرتان استفاده می‌کند، متفاوت است.

این مساله درباره کارهای خدماتی هم صادق است. قبلا که به سلمانی می‌رفتیم، مدل اصلاح مو دو حالت کلی بیشتر نداشت؛ کچل یا آلمانی! اما حالا تنوع مدل‌های اصلاح مو در آرایشگاه‌های مردانه دست کمی از آرایشگاه‌های زنانه ندارد!

اگر به این دو مثال ساده و روزمره‌ای که گفتیم نگاه کنید، آن‌چه ما هم‌اکنون با آن روبرو هستیم، تنوع زیاد کالا و خدمات موجود در بازار است. این موضوع را می‌توان به بیشتر حوزه‌ها تعمیم داد.

به همین دلیل مخاطبان حق انتخاب بیشتری پیدا کرده‌اند. این مساله باعث شده آن‌ها برای خرید اغلب کالاها و استفاده از خدمات کسب و کارها بررسی بیشتری انجام دهند. زیرا امروزه اکثر ما به دنبال کالا و خدماتی هستیم که بتواند به خوبی نیازهایمان را برطرف کنند.

برندهای زیادی متولد شده‌اند

حتما به خاطر دارید که قبلا وقتی هوس بستنی به سرمان می‌زد و فریزر فروشگاهی را باز می‌کردیم، تنها با دو سه برند روبرو می‌شدیم. معمولا بستنی‌های میهن و پاک هواداران بیشتری داشتند و البته تنوع کل محصولات این دو برند به تعداد انگشتان دو دست هم نمی‌رسید!

بین میهن و پاک، معمولا برندی که بهتر و خلاقانه‌تر تبلیغ می‌کرد، مردم بیشتر به خرید محصولات آن رغبت نشان می‌دادند. فکر کنم تبلیغ «بستنی‌هاش خوشمزه‌تره!» را به خاطر دارید.

اما اگر همین امروز به سراغ سوپر مارکت محله‌تان بروید، نه تنها با تنوع بیشتری از بستنی‌ها روبرو می‌شوید، بلکه حق انتخاب شما برای خرید از برندهای مختلف افزایش پیدا کرده است.

به عبارتی امروزه مشتریان از کسب و کارهایی کالا و خدمات دریافت می‌کنند که به آن‌ها اعتماد و اطمینان داشته باشند. چنین چیزی را نمی‌توان صرفا با تبلیغات به دست آورد. بلکه برای تحقق این مهم باید از برنامه‌‌های روابط عمومی کمک گرفت. یکی از ابزارهای قدرتمند در حوزه روابط عمومی، تولید محتواست.

این‌که شما محتواهای مناسب و هدفمندی را تولید کنید و به اشتراک بگذارید. این محتواها می‌توانند به مرور شهرت شما را افزایش داده و در صورتی که برنامه مدون بازاریابی محتوایی پشت آن باشد، در درازمدت به ارتقای اعتبار کسب و کار شما و جذب مشتریان جدید منجر می‌شود.

به طور مثال سایت دیجی‌کالا توانسته است در سال‌های گذشته با تولید محتوایی حرفه‌ای و به روز برای کالاهایی که می‌فروشد، اعتبار و جایگاه ویژه‌ای به دست بیاورد. به نوعی دیجی‌کالا به مرجعی برای معرفی کالاهای مختلف تبدیل شده است. کالاهایی که اگر کاربر بخواهد به راحتی می‌تواند از دیجی‌کالا بخرد.

با این توضیحات باید گفت امروزه رقابت بین برندها، برای جلب نظر مشتریان در تجارت پیچیده‌تر شده است و بازاریابی محتوایی به این موضوع کمک زیادی می‌کند.

به عبارتی مخاطبان امروزی نه تنها در خرید کالا و خدمات، حق انتخاب بیشتری پیدا کرده‌اند، بلکه حق انتخاب به دلیل تعدد بالا به انتخاب برند هم کشیده شده است. پس برندهایی در بازار امروز موفق‌تر هستند که بتوانند از روش‌های نوین بازاریابی که بازاریابی محتوا بخش مهمی از آن است، استفاده کنند.

دنیای ما پیچیده‌تر شده است

گوشی‌های موبایل ۱۰ سال پیش را با گوشی‌های امروزی مقایسه کنید. حتما گوشی‌های «نوکیا ـ‌۱۱۰۰» را به خاطر دارید. گوشی‌های بسیار ساده‌ای که نسبت به موبایل‌های امروزی امکانات زیادی نداشتند. امکانات آن‌ها در حد شماره‌گیری، ذخیره تلفن تعدادی مخاطب به همراه تقویم و یکی دو تا بازی ساده بود.

بسیاری از خریداران پس از خرید و در همان فروشگاه، با توضیحات چند دقیقه‌ای فروشنده می‌توانستند روش کار با موبایل را یاد بگیرند. اما تلفن‌های همراه امروزی به اندازه یک رایانه امکانات دارند و استفاده از مدل‌های عصر حاضر بسیار پیچیده‌تر از قبل است.

این موضوع درباره اغلب ابزارها و کالایی که این روزها با آن‌ها سر و کار داریم نیز صادق است.

از طرفی وضعیت خدمات و فعالیت‌ها نیز به همین صورت است. مثلا ما در حال حاضر بخش زیادی از کارهای بانکی خود را به کمک سامانه‌های آنلاین، عابربانک‌ها یا اپلیکیشن‌های مخصوص انجام می‌دهیم. کارهایی که در گذشته اغلب آن‌ها را متصدیان بانک در خود شعبه انجام می‌دادند.

چنین امکاناتی توانسته رفت‌و‌آمدهای افراد به بانک‌ها را کاهش دهد، اما بسیاری از کارهای روزمره بانکی را باید خودمان انجام دهیم و همین موضوع در عین ساده‌‌بودن، از پیچیدگی‌های خاصی برخوردار است.

یعنی باید کار با چنین سامانه‌هایی را یاد بگیریم. بانک‌ها برای این موضوع برشورهایی چاپ کرده یا در سایت خود و رسانه‌ها محتواهای آموزشی تولید می‌کنند. در غیر این‌صورت مردم سردرگم می‌شوند.

این موضوع نشان می‌دهد که وقتی مشتری کالا یا خدماتی از ما دریافت کرد، عملا کارش با ما تمام نشده است. بلکه باید درباره استفاده بهینه از محصولات خود به آن‌ها آموزش بدهیم. پس لازم است در این زمینه تولید محتوا کنیم.

همه اینها نشئات‌گرفته از پیچیده‌ترشدن ابزارها و فعالیت‌های روزمره ماست. پس باید با تولید محتواهایی کاربردی برای مخاطبان، زندگی در جهان را برای آن‌ها ساده‌تر کنیم. چه بسا اگر مخاطبی متوجه شود که می‌تواند با ابزاری کار کند، متقاعد خواهدشد که آن را تهیه کند.

رسانه‌ها گسترده‌تر و پیشرفته‌تر شده‌اند

تا همین یکی دو دهه پیش، تمام رسانه‌ها به تعدادی روزنامه و مجله به همراه رادیو و تلویزیون ختم می‌شد. اما حالا هر کس به راحتی می‌تواند در بستر اینترنت رسانه اختصاصی خود را بسازد. مثلا وب سایت، صفحه‌ای در شبکه‌های اجتماعی و غیره.

به همین دلیل و به واسطه اینترنت، سرعت انتشار محتوا در زمان ما نسبت به قبل بسیار بیشتر شده و در مقابل هزینه‌های آن نیز به شدت کاهش پیدا کرده است.

در گذشته اگر قرار بود محتوایی هم تولید شود، بسترهای قوی برای انتشار آن وجود نداشت. به عبارتی هر کسب و کاری توان مالی و اجرایی کافی برای تولید و انتشار محتوا نداشت.

زیرا باید هزینه‌های زیادی بابت چاپ برشور و کاتالوگ پرداخت می کرد و توزیع آن‌ها و رساندنش به مخاطب نیز فرآیند زمان‌بر و پر هزینه‌ای بود.

اگر هم قرار بود محتوای آن‌ها در روزنامه‌ها و مجلات و بعضا رادیو و تلویزیون منتشر شود که دیگر هزینه‌ها سر به فلک می‌گذاشت. ولی همین الان شما می‌توانید با یک موبایل معمولی، محتوای تصویری تولید کرده و در اینترنت به سرعت پخش کنید. به این صورت دایره مخاطبان و مشتریان شما دیگر به محله و شهرتان محدود نیست و حتی می‌توانید مشتریانی در آن سوی جهان پیدا کنید.

بازاریابی محتوا به پرسش‌های بی‌شمار مخاطبان پاسخ می‌‌دهد

با توجه به توضیحاتی که ارائه‌ شد، می‌بینیم که فرآیند فروش و بازاریابی نسبت به قبل پیچیده‌تر شده است. از این رو پرسش‌های بی‌شماری در ذهن مخاطبان وجود دارد. زیرا:

• تنوع محصولات و خدمات بالا رفته است.
• تعدد برندها زیاد شده و رقابت بین آن‌ها افزایش پیدا کرده است.
• محصولات و خدمات پیچیده‌تر شده‌اند.
• رسانه‌ها گسترده شده است.

به همین دلیل کسب و کارهایی که بتوانند به سوالات بیشتری از مخاطبان پاسخ دهند، می‌توانند مشتریان بیشتری به سمت خود جذب کنند. زیرا وقتی مشتری می‌خواهد محصول و خدماتی را بخرد، معمولا پرسش‌های کلی زیر در ذهن او ایجاد می‌شود:

• چه محصول یا خدماتی نیاز من را برطرف می‌کند؟
• از چه کسی محصول و خدمات موردنیازم را تهیه کنم؟
• چطوری از محصول و خدماتی که نیاز دارم، استفاده کنم؟
• چگونه به محصول و خدمات موردنیازم، دسترسی پیدا کنم؟

مهم‌ترین ابزار کسب و کارهای اینترنتی برای این‌که بتوانند به چنین پرسش‌هایی پاسخ دهند، تولید محتواست. در حقیقت شما با تولید محتواهای هدف‌مند در سایت، شبکه‌های اجتماعی و هر رسانه دیگری در اینترنت، کاربران را به سمت خود جذب می کنید و آن‌ها به اعضای سایت شما تبدیل می‌شوند.

سپس با تولید محتواهای به روز و مناسب ارتباط خود را با آن‌ها حفظ می‌کنید. زیرا هر کدام از این کاربران مشتریان بالقوه کسب و کار شما هستند.